Goedaardig, stabiel, evenwichtig zijn enkel karaktertrekken die de Hovawart best omschrijven. Het zijn intelligente, sportieve en aanhankelijke honden die pas laat volwassen worden (+-3jaar) en lang erg speels blijven .
Het zijn echter geen honden die warmlopen voor lange eentonige oefensessies.
Korte lessen met veel motivatie zijn de echte sleutels tot het succes !
Hun uitgesproken waakinstinct is reeds van bij hun geboorte sterk aanwezig, voor het gezin zijn het aanhankelijke honden, gehoorzaam en meegaand, maar wel met enige mate van zelfstandigheid.
Bij onraad laten ze hun zware stemgeluid horen, desondanks zijn ze beheerst in hun doen en laten en blaffen ze doorgaans weinig.
Niettegenstaande de Hovawart zich aan één persoon in het bijzonder hecht, kunnen ze het prima met alle gezinsleden vinden. De hond moet duidelijk zijn plaats kennen binnen het gezin, zoniet zal hij zichzelf een dominante positie aanmeten. Ook voor hen geldt de regel dat zij nooit met kinderen alleen mogen worden gelaten.
Ook met andere “huis”dieren kan de Hovawart perfect samenleven, echter wel op voorwaarde dat ze van jongs af aan samen opgroeien. Ten opzichte van vreemden zal hij de nodige gereserveerdheid aan de dag leggen en zijn domein met verve tegen alle indringers beschermen. De Hovawart is een geharde hond die weinig eisen stelt en de meest gure weersomstandigheden aan kan. Hij kijkt dan ook uit naar zijn dagelijkse wandeling, ongeacht het heersende weer. Op lange wandelingen kan hij zich onaangelijnd uitleven als hij mag rennen en spelen. Door zijn sterke territoriale ingesteldheid zal hij meestal niet ver uit de buurt van zijn baasje op verkenning gaan.